Kritische geluiden wetsvoorstel Wtmo
Afgelopen november kreeg de behandeling van de Wet transparantie en tegengaan ondermijning door maatschappelijke organisaties (Wtmo) in de Eerste Kamer een vervolg. Na eerdere kritische vragen in de eerste schriftelijke ronde organiseerde de Kamer op 25 november een deskundigenbijeenkomst. Goede Doelen Nederland was erbij.
Het wetsvoorstel voor Wtmo werd in april 2025 aangenomen door de Tweede Kamer en ligt nu ter behandeling bij de Eerste Kamer. Tijdens de eerste schriftelijke ronde stelde de Commissie Justitie & Veiligheid (J&V) kritische vragen. Na beantwoording door de minister in zijn Nota naar aanleiding van het verslag besloot de Kamer een deskundigenbijeenkomst te organiseren. Uitgenodigd werden: o.a. het Openbaar Ministerie (OM), een bestuurslid van NGB/VNG, het College voor de Rechten van de Mens, Privacy First en Goede Doelen Nederland.
Kritische geluiden tijdens deskundigenbijeenkomst
Tijdens de bijeenkomst stonden de rechtsstatelijkheid en uitvoerbaarheid van het wetsvoorstel centraal. De bezwaren die Goede Doelen Nederland al jaren signaleert, werden breed gedeeld. Het College voor de Rechten van de Mens wees op de inbreuk op grondrechten van maatschappelijke organisaties, terwijl Privacy First waarschuwde voor schending van de privacy van donateurs. NGB/VNG benadrukte dat de rol van de burgemeester niet past binnen de Wtmo, omdat deze de onafhankelijkheid en veiligheid in gedrang brengt. Het OM gaf aan onvoldoende (ICT-)capaciteit en kennis in huis te hebben om de wet te handhaven. Ook wezen wij erop dat dit wetsvoorstel met de introductie van een deponeringsplicht een enorme latenverzwaring alle stichtingen in Nederland betekent.
Fundamentele ontwerpfouten in het wetsvoorstel
Ook werd uitvoerig gesproken over de brede norm ‘ondermijning’ en de onduidelijke relatie met bestaande wetgeving, met name artikel 2:20 BW. Onze conclusie: het wetsvoorstel bevat fundamentele ontwerpfouten en zou eigenlijk terug moeten naar de tekentafel. De grondrechten van maatschappelijke organisaties worden onvoldoende beschermd. De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel echter alleen verwerpen of aannemen.
Hoe nu verder?
Naar aanleiding van deze bijeenkomst volgt een plenaire behandeling. De datum wordt nog bepaald.
