Onderzoek naar giftenaftrek

Goede Doelen Nederland en het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO) hebben een commissie van deskundigen onder voorzitterschap van Alexander Rinnooy Kan gevraagd om advies te geven over de giftenaftrek. Het eerste deel van het advies, al eerder gepubliceerd, gaat in op het evaluatierapport ‘Geven en nemen’ van SEO Economisch Onderzoek.

Op ons verzoek buigt de commissie Alexander Rinnooy Kan zich nu over de vraag of en zo ja, hoe het stelsel van giftenaftrek kan worden vereenvoudigd en de uitvoerbaarheid kan worden verbeterd. Om de commissie te voorzien van praktijkinformatie hebben we onze leden gevraagd deel te nemen aan een online onderzoek. Ook Prisma heeft het onderzoek onder haar leden uitgezet.

In september en oktober 2024 hebben 67 organisaties deelgenomen aan het onderzoek naar de giftenaftrek. Een beperkt deel van de Nederlandse bevolking maakt gebruik van de giftenaftrek. Volgens 63% van de respondenten zou de overheid meer informatie over de giftenaftrek moeten verschaffen. Daarnaast vindt een groot deel van de ondervraagde organisaties dat het systeem te ingewikkeld is en de drempelbedragen voor eenmalige giften te hoog zijn.

Periodieke en eenmalige giften

87% van de organisaties geeft aan dat periodieke giften belangrijk zijn. Dit komt doordat deze giften zorgen voor een stabiele inkomstenstroom doordat donateurs zich voor langere tijd aan de organisatie verbinden. Dit helpt bij het plannen van lange termijn projecten. Ook vinden donateurs het prettig dat de volledige gift kan worden afgetrokken voordat zij inkomstenbelasting betalen.

Bijna 70% van de respondenten zou kiezen voor periodieke giften als ze moesten kiezen tussen deze en eenmalige giften om het belastingvoordeel te behouden. Maar ook de mogelijkheid tot aftrek van eenmalige giften wordt belangrijk gevonden. Eenmalige giften bieden flexibiliteit voor donateurs. Zij kunnen geven wanneer het hen uitkomt. Organisaties benadrukken dus dat beide vormen van giften belangrijk zijn omdat ze verschillende doelen dienen en passen bij diverse donateursvoorkeuren. Samen dragen ze bij aan een gezonde financiële basis voor goede doelen.

Matching

Een groot deel van de respondenten ziet matching/een geefsubsidie als een slecht alternatief voor de giftenaftrek: 40% vindt matching een slecht alternatief en 30% een heel slecht alternatief. Respondenten geven onder meer aan dat het de relatie tussen donateur en goed doel verzwakt en dat het leidt tot meer administratieve lasten. Ook zijn er zorgen dat de overheid de subsidie kan stopzetten als ze kritisch is over de inzet van een goed doel. Een minderheid van de respondenten geeft aan dat matching meer inkomsten kan opleveren omdat alle giften worden meegenomen (geen plafond/ drempel). Bovendien wordt de donateur ontlast omdat hij de giften niet in zijn aangifte hoeft te verwerken.

Vereenvoudiging en/of verbetering uitvoerbaarheid van het stelstel van giftenaftrek

Uit het onderzoek kwamen verschillende suggesties naar voren om het systeem van giftenaftrek te vereenvoudigen en toegankelijker te maken. Een van de aanbevelingen is om de drempelbedragen te verlagen of af te schaffen. Het afschaffen van complexe drempelbedragen en berekeningen zou het aantrekkelijker maken om te doneren, ongeacht de hoogte van de gift. Ook werd gesuggereerd om de aangifte voor de donateur te vereenvoudigen

Conclusie

Samenvattend laten de resultaten zien dat er onder organisaties brede steun is voor vereenvoudiging van het giftenaftrekstelsel, met als doel dit toegankelijker en aantrekkelijker te maken voor donateurs. De aanbevelingen variëren van het verlagen van de drempel bij eenmalige giften en het vereenvoudigen van administratieve processen tot meer voorlichting door de overheid. De commissie Rinnooy Kan kan deze input meenemen in het advies over een vereenvoudiging van de giftenaftrek en verbetering van de uitvoerbaarheid door de belastingdienst.