Gezamenlijk Actieplan Integriteit naar Tweede Kamer

Op 13 juni debatteerde de Tweede Kamer over misstanden bij hulporganisaties en de aanscherping van procedures en subsidiekaders. Dit naar aanleiding van de berichten over seksueel grensoverschrijdend gedrag en machtsmisbruik bij internationale hulporganisaties. Een brede coalitie van koepels en internationale hulporganisaties heeft een gezamenlijk Actieplan Integriteit opgesteld dat inmiddels naar de Tweede Kamer is gestuurd. Doel van het plan is dat uiteindelijk het aantal integriteitsschendingen afneemt en de meldingsbereidheid toeneemt.

Direct nadat in februari de eerste berichten in over seksueel grensoverschrijdend gedrag naar buiten kwamen, heeft een brede coalitie van betrokken partijen binnen de sector de krachten gebundeld. Partos, het Nederlandse Rode Kruis, Save the Children, Cordaid, Oxfam Novib, CARE Nederland, ICCO, Dutch Relief Alliance (DRA), Samenwerkende Hulporganisaties (SHO/Giro 555), Goede Doelen Nederland en toezichthouder CBF hebben een gezamenlijk Actieplan Integriteit opgesteld waaronder verschillende projecten vallen die al zijn gestart. In het Actieplan zijn vier hoofdlijnen voor acties, maatregelen en projecten geformuleerd:

• Bestaande integriteitssystemen verbeteren.
• Preventieve maatregelen treffen.
• Veilig melden en adequaat handelen.
• Transparant verantwoorden.

Het voorkomen van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag en machtsmisbruik is niet alleen van belang voor internationale hulp- en ontwikkelingsorganisaties, maar is relevant voor alle goede doelen. Daarom is, daar waar mogelijk en wenselijk, de scope van dit plan breder om recht te doen aan allen met wie en voor wie wij werken. Uiteindelijk zal dit er toe leiden dat het aantal integriteitsschendingen afneemt en - zeer belangrijk - de meldingsbereidheid toeneemt. Ook op dit terrein moeten we ons als sector inzetten om het vertrouwen van de samenleving duurzaam te borgen.

Acties vanuit Goede Doelen Nederland
Een van de actielijnen waar Goede Doelen Nederland expliciet bij betrokken is en samen optrekt met Partos en het CBF is het verbeteren van bestaande integriteitssystemen. In verschillende workshops georganiseerd door Partos en Goede Doelen Nederland krijgen organisaties handvatten om hun integriteitssysteem door te ontwikkelen door kennis en ervaring te delen en te leren van elkaar. Ook ontwikkelen Goede Doelen Nederland en Partos een handreiking die organisaties praktische ondersteuning biedt om verder te werken aan Integriteit. Daarnaast kijkt Goede Doelen Nederland samen met Toezichthouder CBF op welke punten de Erkenningsregeling op integriteitsbeleid aangepast moet worden.

Afstemming met Kaag en BuZa
In de uitwerking van het Actieplan Integriteit is regelmatig overleg geweest met het ministerie van BuZa, minister Kaag en de Tweede Kamer. De sector heeft deelgenomen aan een Rondetafelgesprek met de Tweede Kamer op 26 maart en is twee keer in gesprek gegaan met minister Kaag. Tijdens deze gesprekken zijn toen al de contouren al geschetst van het gezamenlijke Actieplan van de sector. Minister Kaag noemt dit actieplan dan ook in haar Kamerbrief van 25 april jl.. Het debat van vandaag is een uitgelezen moment om het Actieplan Integriteit met de Tweede Kamer te delen.

Uitkomsten debat
In het debat krijgt minister Kaag steun van de Kamer voor haar aanpak. Ook het gezamenlijk Actieplan Integriteit van de sector werd positief ontvangen. De minister, CDA, D66, GroenLinks en PvdA spraken hun waardering uit voor het gezamenlijk Actieplan Integriteit. Zij benadrukten ook het vele goede werk dat door noodhulp- en ontwikkelingsorganisaties wordt verricht. Wel waren kritische geluiden van de VVD en de PVV, maar die werden niet door de rest van de Kamer werd gedeeld.

Moties
De VVD wil graag dat minister Kaag overgaat tot verrassingsbezoeken aan organisaties in het veld, maar Kaag vindt het daar te vroeg voor. Op Kaags verzoek houdt Becker (VVD) haar motie hierover daarom aan. Hetzelfde gebeurde met een motie van de PvdA over een onderzoek naar de mogelijkheden die haar subsidiekader biedt, om het aantal vrouwen op topposities toe te laten nemen. Deze motie wordt aangehouden tot de behandeling van de Nota Kaag eind deze maand. Ten slotte waren er nog 2 moties van de PVV over het stopzetten van de subsidies aan Oxfam Novib en het intrekken van de ANBI-status. Deze moties werden door minister Kaag met heldere bewoordingen ontraden.

Een belangrijke uitkomst van het debat is een aangenomen motie waarin staat dat het kabinet de rol van het CBF in het kader van maatregelen ter bestrijding van grensoverschrijdend gedrag wil versterken. Ook wees de Kamer op het grote belang dat het CBF als onafhankelijk toezichthouder in staat is deze taak naar behoren uit te voeren. Het CBF gaat in gesprek met minister Kaag om dit verder uit te werken en om samen zeker te stellen dat het CBF voldoende is toegerust voor deze extra taken om grensoverschrijdend gedrag zo veel mogelijk te voorkomen.

De minister heeft toegezegd de kamer in november opnieuw te informeren over de stappen die dan gezet zijn, zodat de sector de tijd heeft het Actieplan uit te voeren.