Vrijwilligerswerk terug op krachtig niveau: helft van Nederlanders zet zich in
Bijna de helft van de Nederlanders van 15 jaar en ouder deed in 2024 vrijwilligerswerk. Daarmee is het aandeel vrijwilligers terug op het niveau van vóór de coronapandemie. Zo blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Volgens recente cijfers van het CBS gaat het om 49,5% van de bevolking. Sportverenigingen zijn veruit het populairst: ruim 16% van de Nederlanders zet zich hiervoor in. Ook scholen, buurtinitiatieven en hobbyverenigingen kunnen rekenen op flinke betrokkenheid. Deze cijfers onderstrepen de veerkracht en betrokkenheid van burgers bij hun omgeving. Het onderzoek Sociale samenhang en welzijn werd uitgevoerd onder 7,5 duizend mensen van 15 jaar of ouder.
Vrijwilligers zijn onmisbaar – van buurt tot voedselbank
De nieuwe cijfers laten zien dat mensen zich op allerlei manieren inzetten voor de samenleving. Naast sport zijn ook jeugdwerk en sociale hulpverlening in opkomst. Zo is het vrijwilligerswerk bij voedselbanken gegroeid en zijn jeugdorganisaties terug op het niveau van vóór corona. Wie samenwoont met een partner en thuiswonende kinderen heeft, doet het vaakst vrijwilligerswerk (57%), vooral bij school en sport. Maar ook jongeren en ouderen dragen bij, en het opleidingsniveau blijkt een factor: mensen met een hbo- of wo-opleiding zijn vaker actief.
Stad of dorp maakt verschil – maar inzet blijft overal groot
Opvallend is het verschil tussen stedelijke en landelijke gebieden. In steden doet 44% van de mensen vrijwilligerswerk, in dorpen loopt dat op tot 59%. Toch is ook in de stad sprake van een stevige inzet, vooral bij buurtinitiatieven en culturele organisaties. Brancheorganisatie NOV benadrukt de waarde van deze cijfers: ze tonen hoe groot de bereidheid is om bij te dragen aan een sterke, zorgzame samenleving.
Minder vaste bestuurders, meer flexibele helpers
Hoewel de algemene betrokkenheid dus hoog blijft, neemt de animo voor bestuursfuncties - en dat zijn óók vrijwilligers! - bij sportverenigingen af. Onderzoek van het Mulier Instituut laat zien dat structurele rollen, zoals die van bestuurslid, minder populair zijn door toenemende regeldruk en verantwoordelijkheden. Er zijn bovendien financiële risico’s: bestuurders kunnen bij fouten zelfs privé aansprakelijk worden gesteld. Dit kwam ook in een Nieuwsuur-uitzending van dinsdag 29 april jl. naar voren. Toch blijft de inzet groot, maar verandert van vorm. Veel vrijwilligers kiezen liever voor eenmalige of kortdurende taken. Sportclubs spelen hierop in met flexibelere functies – een beweging die kansen biedt voor vernieuwing en inclusie.
