Onderscheid in risiconiveau stichtingen in derde National Risk Assessment
De ministers van Justitie en Veiligheid en Financiën hebben op 3 april jl. de National Risk Assessment (NRA) Witwassen 2023 en National Risk Assessment Terrorismefinanciering 2023 aangeboden aan de Tweede Kamer. Goede Doelen Nederland is, net als een aantal leden, in het kader van dit onderzoek geïnterviewd. Een verbetering ten opzichte van de vorige NRA’s is dat de kwalificatie hoog risico bij de rechtsvorm stichting in deze derde NRA’s wordt beperkt tot stichtingen met weinig transparantie over financiën en die niet meedoen aan zelfregulering.
In de vorige NRA’s werden alle stichtingen als hoog risico gekwalificeerd
De NRA’s zijn bedoeld als basis voor het risico-gebaseerde beleid ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering. Deze rapporten zijn opgesteld door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) en actualiseren de NRA Witwassen 2019 en de NRA Terrorismefinanciering 2019. In de vorige NRA werd de stichtingsvorm als hoog risico aangemerkt aangezien deze volgens de onderzoekers gemakkelijk gebruikt kan worden voor witwassen en terrorismefinanciering. Een stichting, in totaal 24.000 in Nederland (2022), kan namelijk met weinig kosten en moeite worden opgericht. Bovendien hoeft de oprichter van de stichting maar één keer naar de notaris, waarna zonder tussenkomst van de notaris een bestuurswisseling kan plaatsvinden en er meestal geen sprake is van een verplichte verantwoording over de financiële gang van zaken.
Nu hoog risico kwalificatie beperkt tot stichtingen met een gebrek aan financiële transparantie en geen zelfregulering
De onderzoekers geven aan dat niet voor alle stichtingen in Nederland geldt dat zij weinig transparant zijn over de herkomst en bestemming van financiële middelen. Ten eerste is een stichting met een ANBI-status verplicht om specifieke gegevens, waaronder een financiële verantwoording, op de eigen website te publiceren. Ook zijn er stichtingen met een CBF-Erkenning. Daarnaast bestaan er ook nog enkele gedragscodes en kwaliteitsstandaarden voor een deel van de stichtingen, die ook zorgen voor een zekere mate van transparantie. Voor goede doelen actief in ontwikkelingssamenwerking bestaan de gedragscode en ISO9001 kwaliteitsstandaarden van Partos.
Het is goed nieuws dat de onderzoekers waarde toekennen aan de zelfregulering in de sector en de CBF-Erkenning in het bijzonder. Het is nu aan een nieuw kabinet om opvolging te geven aan deze rapporten en te komen met een beleidsreactie. Goede Doelen Nederland zal mede op basis van deze uitkomsten bij de bij het betalingsverkeer betrokken partijen, zoals overheid, toezichthouder DNB en banken blijven aandringen op passende risico-gebaseerde controle van erkende goede doelen. Dit ligt in lijn met de standaard die de NVB heeft opgesteld voor de non-profit sector.
