Giftenaftrek

De giftenaftrek stimuleert en honoreert de geefbereidheid van vele betrokken burgers die willen bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Goede Doelen Nederland vindt het van groot belang dat het belastingstelsel de actieve betrokkenheid van burgers bij een betere samenleving stimuleert. Bezuinigen door het beperken van de giftenaftrek betekent minder inkomsten voor goede doelen en dat gaat ten koste van hun waardevolle werk voor de maatschappij.

Behoud giftenaftrek

In het Hoofdlijnenakkoord wordt een beperking van de giftenaftrek aangekondigd. Wij zetten ons in voor het behoud en het versterken van de giftenaftrek.

Adviesrapport Behoud Giftenaftrek van Commissie Rinnooy Kan, juni 2024

Kortgeleden is een tweede commissie Rinnooy Kan ingesteld die Goede Doelen Nederland en CIO adviseert over de versterking van de giftenaftrek, mede naar aanleiding van het SEO-onderzoek ‘Geven en nemen’. Dit advies van de commissie sturen wij naar de relevante bewindspersonen en Kamerleden.

De commissie concludeert dat het onderliggende principe van de fiscale giftenaftrek in de huidige vorm nog onverkort geldig is: het is een groot goed dat de Nederlandse belastingbetaler aangemoedigd wordt om een persoonlijk accent te plaatsen bij de groei en de bloei van de vele goede doelen in ons land, en daarin eigen voorkeuren en verbondenheden te laten doorklinken.

De doeltreffendheid van de giftenaftrek staat buiten kijf, en wordt ook in het SEO-rapport voluit erkend. De in datzelfde rapport bekritiseerde doelmatigheid van de aftrek is - zoals voor elke fiscale aftrek - in de praktijk bijzonder lastig vast te stellen. De commissie constateert dat de conclusies hierover om verschillende redenen onvolledig zijn, wat het rapport ook deels zelf erkend. Bovendien is deze louter budgettaire benadering principieel aanvechtbaar: vanwege aard en doel van de regeling mag haar doelmatigheid niet worden afgemeten aan de verhouding tussen kosten voor de overheid en opbrengsten voor ontvangende organisaties. De regeling beoogt duurzame betrokkenheid van burgers te versterken en dus moet haar doelmatigheid in dat licht worden beoordeeld.

Actie ‘Red de giftenaftrek’, mei/juni 2024

In reactie op het Hoofdlijnenakkoord isGoede Doelen Nederland samen met andere maatschappelijke (koepel)organisaties, bedrijven en de ChristenUnie een actie gestart voor het behoud van de giftenaftrek. De petitie 'Red de giftenaftrek' is inmiddels al meer dan 34.500 keer ondertekend. Daarnaast neemt ook de politiek druk toe op de aangekondigde bezuiniging van de giftenaftrek. Inmiddels hebben het CDA, D66, GroenLinks-PvdA, JA21 en SGP zich aangesloten bij de actie om de giftenaftrek in stand te houden.

Hoofdlijnenakkoord Hoop, lef en trots, mei 2024

In het Hoofdlijnenakkoord wordt een beperking van de giftenaftrek aangekondigd. Voorgesteld wordt om de giftenaftrek inkomstenbelasting (IB), vennootschapsbelasting (VpB) en het geven uit de vennootschap te beperken. Er wordt ingezet op een structurele bezuiniging van 250 miljoen euro. De coalitie baseert zich op het evaluatierapport ‘Geven en nemen’ van SEO Economisch Onderzoek dat concludeert dat de regeling wel doeltreffend maar niet doelmatig is.

SEO Economisch onderzoek ‘Geven en nemen’, evaluatie giftenaftrek 2016-2021

In opdracht van het ministerie van Financiën heeft SEO Economisch Onderzoek de giftenaftrek geëvalueerd voor de periode 2016-2021. In dit onderzoek staat de doeltreffendheid en doelmatigheid van de giftenaftrek centraal. Dit rapport concludeert dat de giftenaftrek doeltreffend is, omdat het geven stimuleert, maar niet doelmatig is omdat er door de giftenaftrek weinig extra zou worden gegeven. Goede Doelen Nederland staat kritisch ten opzichte van deze opties en heeft dit ook al met het ministerie van Financiën besproken.

Maximering periodieke giften

Aftrekbaarheid periodieke giften gemaximeerd

De giftenaftrek is al langer onderwerp van politieke discussie. Zo zijn met ingang van 2023 periodieke giften boven de 250.000 euro niet meer fiscaal aftrekbaar. Het is opmerkelijk dat het kabinet Rutte IV deze keuze heeft gemaakt terwijl in dezelfde miljoenennota de belangrijke rol van goede doelen wordt erkend. Daarbij wordt verwezen naar de beleidsvisie filantropie van het kabinet waarin het stimuleren van geefgedrag één van de speerpunten is. De sector heeft in gezamenlijkheid stevig van zich laten horen. Onder andere in een brief van 21 goede doelen en Goede Doelen Nederland aan staatssecretaris Van Rij (Fiscaliteit en Belastingdienst). Uiteindelijk zijn tijdens de behandeling van het Belastingplan 2023 in de Tweede Kamer twee amendementen ingediend die veel steun kregen van de oppositie, maar helaas geen meerderheid hebben gehaald. Bij de stemming hierover in de Eerste Kamer heeft het kabinet n.a.v. de motie Essers moeten toezeggen de negatieve gevolgen in kaart te brengen en het parlement daarover voor 1 juli 2023 te informeren en de maatregel eventueel terug te draaien of aan te passen.

Sector-brede inventarisatie naar negatieve gevolgen maximering periodieke giften

Goede Doelen Nederland heeft samen met de FIN en CIO eind 2022 een sector-brede inventarisatie uitgevoerd naar de negatieve gevolgen van de maximering van de aftrekbaarheid van periodieke giften. Bij deze inventarisatie is samengewerkt met vele andere organisaties waaronder de Museumvereniging, Prisma en FBNed en zijn gesprekken gevoerd met juristen en (fiscaal) adviseurs.
Uit de inventarisatie blijkt dat de aantoonbare maatschappelijke schade direct al vele malen groter is dan de potentiële opbrengst van de maatregel in de vorm van extra belastinginkomsten. Aan de hand van 13 concrete casussen wordt aangetoond dat deze maatregel direct leidt tot een afname van giften ten koste van vele maatschappelijke doelen.
Diverse goede doelen geven aan dat zij sterke aanwijzingen hebben dat grote donoren in de praktijk niet aan een maar aan meerdere organisaties geven waardoor het totaalbedrag van een particuliere donor boven 250.000 euro per jaar kan komen. Dit kan betekenen dat donaties aan individuele goede doelen naar beneden bijgesteld worden of dat één of meerdere donaties helemaal stopgezet worden.

Giften van bedrijven en particulieren belangrijk

In gesprekken met Van Rij en Weerwind hebben wij de grote maatschappelijke schade aangekaart en gepleit voor het terugdraaien van de maatregel.
Het kabinet is gedeeltelijk tegemoet gekomen aan onze wens om de negatieve gevolgen van de beperking van de giftenaftrek ongedaan te maken. Vanaf 1 januari 2024 kunnen bedrijven direct een gift doen aan goede doelen en dit aftrekken van de vennootschapsbelasting. Maar we zijn er nog niet helemaal. Wij pleiten er voor dat ook de beperking van de aftrek van periodieke giften door particulieren aangepast wordt. In de Tweede Kamer is in juli 2023 is de motie Stoffer aangenomen die de regering oproept om ook voor particuliere gevers de effecten van de beperking van de giftenaftrek te blijven monitoren en zo snel mogelijk na de evaluatie te bezien of er maatregelen nodig zijn om eventuele negatieve effecten te repareren. Ook is in oktober 2023 het amendement Grinwis c.s. aangenomen dat oproept om de afschaffing van de giftenaftrek in de vennootschapsbelasting voor giften onder de € 100.000 niet door te laten gaan.
Goede Doelen Nederland heef al in 2020 samen met de toenmalige SBF-partners een commissie van deskundigen, onder voorzitterschap van Alexander Rinnooy Kan, gevraagd advies uit te brengen over vereenvoudiging en versterking van de giftenaftrek.