WTMO (Wet transparantie en tegengaan ondermijning door maatschappelijke organisaties)

De Raad van State heeft inmiddels advies uitgebracht. Of en wanneer de Nota van Wijziging naar de Tweede Kamer wordt gestuurd is nog niet bekend.

De WTMO is één van de maatregelen van het kabinet om ongewenste invloed via buitenlandse geldstromen op Nederlandse politieke, maatschappelijke en religieuze organisaties tegen te gaan. Ook Goede Doelen Nederland vind, net als de SBF-partners, het van groot belang dat malafide en voor onze democratische samenleving ondermijnende praktijken worden tegengegaan. Zeker ook waar financiering van dergelijke activiteiten plaatsvindt onder de schijn van filantropie. Maatregelen moeten wat ons betreft wel risicogericht en proportioneel zijn en berusten op heldere en concrete gronden.

Van publicatieplicht naar inzageplicht

Eind november 2020 is de WTMO in sterk aangepaste vorm naar de Tweede Kamer gestuurd. De publicatieplicht voor giften boven een bedrag van € 15.000,- is in dit wetsvoorstel geschrapt. Daarvoor in de plaats kwam een verplichting voor organisaties om aan burgemeesters en Openbaar Ministerie (OM) inzage te geven in herkomst, omvang en doel van donaties van buiten een lidstaat van de EU/EER. Op 8 juni 2021 heeft minister Dekker een Nota van Wijziging voor dit voorstel in consultatie gebracht waarmee deze inzageverplichting wordt aangescherpt. Ging het eerst alleen om geldstromen van buiten de EU/EER, met de Nota van Wijziging geldt een inzageverplichting voor alle donaties, ongeacht de herkomst. Bovendien kan een rechtbank op verzoek van het OM diverse maatregelen nemen, zoals het terugstorten van donaties, als het aannemelijk is dat een maatschappelijke organisatie donaties ontvangt en activiteiten ontplooit die er op gericht zijn de Nederlandse democratische rechtsstaat te ondermijnen.

Ingrijpen alleen op basis van heldere toetsbare gronden

Goede Doelen Nederland staat op het standpunt dat alleen op vooraf volstrekt heldere, concreet omschreven en toetsbare gronden door de burgemeester en het OM ingegrepen kan worden en medewerking van de betrokken organisatie kan worden geëist. Wij staan, net als de SBF-partners, voor ruimte voor burgers die zich met en via hun maatschappelijke organisaties inzetten voor het algemeen belang. De overheid kan eisen stellen aan deze organisaties. Voor eisen die ingrijpen in de vrijheid van deze organisaties moeten zwaarwegende redenen zijn. Ingrijpen in deze vrijheden is alleen gerechtvaardigd als aannemelijk is dat onze open, democratische samenleving direct en doelgericht wordt ondermijnd. Dit is zowel in de WTMO als in de Nota van wijziging onvoldoende onderbouwd en geformuleerd. In de reactie van de SBF-partners wordt dit uitgebreid toegelicht.